Među Zlatiborcima je odjeknula vest da je Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine 2.marta pokrenulo postupk zaštite prirodnog područja I kategorije, kao Park prirode „Zlatibor”. Na internet stranici Ministarstva je navedeno da se Park nalazi u jugozapadnoj Srbiji na teritoriji opština Čajetina, Užice, Nova Varoš i Priboj i da je ukupna površina parka prirode 41.923,26 ha.
Prema strukturi površina katastarskih opština po vlasništvu u PP „Zlatibor” privatnom vlasništvu pripada oko 56 odsto površina, dok državnim i ostalim oblicima vlasništva pripada oko 44 odsto. Na području PP „Zlatibor” utvrđeni su režimi zaštite I, II i III stepena.
Prema Pravilniku o kriterijumima vrednovanja i postupku kategorizacije zaštićenih područja PP „Zlatibor” se svrstava u I kategoriju – međunarodnog, nacionalnog, odnosno izuzetnog značaja.
Usled prisustva biljnih i životinjskih vrsta od nacionalnog i međunarodnog značaja, kao i za zaštitu prioritetnih tipova staništa, područje Zlatibora je Uredbom o ekološkoj mreži uvršteno u ekološki značajna područja na prostoru Republike Srbije pod rednim br. 62 – „Zlatibor”, odnosno identifikovano je Emerald područje (RS0000034), međunarodno značajno područje za biljke (IPA) i odabrano područje za dnevne leptire (PBA 30).
Imajući u vidu postojeće stanje prirodnih vrednosti i očekivane aktivnosti na zaštićenom području, kao i imovinsko-pravne odnose, Zavod za zaštitu prirode Srbije predlaže da upravljanje PP „Zlatibor” bude povereno Javnom preduzeću „Srbijašume”, Beograd. Postupak zaštite prirodnog područja pokrenut je 14. januara 2016. godine, kada je Zavod za zaštitu prirode Srbije dostavio studiju zaštite Ministarstvu poljoprivrede i zaštite životne sredine, kao nadležnom organu.
Treba reći da je zakonom o zaštiti prirode u članu 34 Park prirode je određen kao područje dobro očuvanih prirodnih vrednosti sa pretežno očuvanim prirodnim ekosistemima i živopisnim pejsažima, namenjeno očuvanju ukupne geološke, biološke i predeone raznovrsnosti, kao i zadovoljenju naučnih, obrazovnih, duhovnih, estetskih, kulturnih, turističkih, zdravstveno-rekreativnih potreba i ostalih delatnosti usklađenih sa tradicionalnim načinom života i načelima održivog razvoja. U parku prirode nisu dozvoljene privredne i druge delatnosti i radnje kojima se ugrožavaju njegova bitna obeležja i vrednosti. Mere zaštite, način obavljanja privrednih delatnosti i korišćenje prirodnih vrednosti u parku prirode, bliže se utvrđuju aktom o proglašenju zaštićenog područja.
Predstavnici lokalne samouprave su reagovali na ovaj plan Ministarstva ističući da ovde postoji namera da se zaustavi razvoj opštine Čajetina jer će se na ovaj način mesne zajednice Jablanica, Stublo, Dobroselica i Semegnjevo u potpunosti naći u granicama Parka, dok će park zahvatiti i mesne zajednice Rudine, Zlatibor, Gostilje, Ljubiš i Šljivovicu. Građane posebno zabrinjava činjenica da u ovom trenutku nisu precizirane mere zaštite i njihov obim. Primera radi I stepen zaštite je planiran za tokove reka Uvac i Crni Rzav, dok je za područje Ribničkog jezera planiran II stepen zaštite. Prema Zakonu I stepen zaštite podrazumeva zabranu korišćenje prirodnih resursa i izgradnju objekata, dok se u drugom stepenu zaštite mogu obavljati samo tradicionalne delatnosti i ograničeno koristiti prirodni resursi na održiv i strogo kontrolisan način.
Ovo u suštini podrazumeva da će građanima koji imaju imanja na ovom prostoru biti organičene mogućnosti korišćenja imovine i da će sve radove morati da odobri upravljač Parka.
Park prirode i granice opštine Čajetina
Kada se pogleda predložena mapa Parka jasno je da će opština Čajetina na ovaj način izgubiti kontrolu na više od polovine teritorije i da će većina ovlašćenja preći na upravljača Parka. U opštini Čajetina veruju da je ova inicijativa politički motivisana i da ima za cilj da zaustavi gradnju zlatiborske gondole.
“Ovde je očigledna namera da se, po svaku cenu, spreči izgradnju zlatiborske gondole, najvećeg aktuelnog projekta u srpskom turizmu. Ministarstvo o tome nije obavestilo lokalno stanovništvo i lokalnu samoupravu. Nije sprovedena ni anketa među stanovništvom, koje sutra neće znati šta to podrazumeva i šta je to park prirode”, rekao je predsednik opštine Čajetina Milan Stamatović.
Opština Čajetina ima svoju plansku dokumentaciju i, kako ističe prvi čovek čajetinske opštine, osnovni je red bio da lokalna samouprava bude upoznata sa namerama državnih institucija. Stamatović kaže da Zlatiborci, uprkos opstrukciji i najbrutalnijim pritiscima i pretnjama iz Vlade Srbije, neće odustati od nastavka realizacije svog projekta “Zlatna gondola” koji je iniciran još pre jednu decenije i, tokom marta, najavljuje novu narodnu radnu akciju “Zlatiborsku mobu”.
