Prve fiće su danas već stigle na Zlatibor, a sutra u subotu 3.juna ispred hotela Zelenkada svi će moći da uživaju u eleganciji narodnog auta koja još traje.
Organizatori za 3.jun najavljuju brojne aktivnosti koje će početi okupljanjem fića ispred hotela Zelenkada u 9 časova. Izložba automobila će biti svečano otvorena u 11 časova, a za 13 časova je planiran defile i odlazak u Sirogojno na izlet.
Posebnu atrakciju će predstavljati FIAT 750 Radovana Ivanovića iz Minhena, koji vodi FIĆO KLUB MINHEN. On je inače i jedan od organizatora ove manifestacije koja se organizuje po sedmi put.
[mks_separator style=”solid” height=”2″]
Zastava 750 je mali putnički automobil koji se proizvodio u Zavodu „Crvena Zastava“ u Kragujevcu po licenci italijanskog „Fijata“. Prvi „Fića“ u „Zastavi“ proizveden je 18. oktobra 1955, a poslednji primerak je proizveden novembra 1985. Za trideset godina proizvodnje Zastava je proizvela više od 920.000 vozila od ukupno oko pet miliona proizvedenih automobila ovog tipa.
Razvoj jugoslovenske privrede posle drugog svetskog rata je sredinom pedesetih godina omogućio razvoj i automobilske industrije. Prema tadašnjim procenama proizvodnja od 10.000 automobila godišnje je bila dovoljna da fabrika posluje pozitivno. Uprava Zastave je u to vreme započela pregovore sa italijanskim FIATom za nabavku licenci za vojna i putnička vozila. U to vreme se u Zastavi već montiraju Fijat AP-55 (kampanjola) i putnički automobili Fijat 1400 BJ i 1100 B.
FIAT je 1955.godine predstavio model 600 na sajmu automobila u Ženevi. Minijaturni četvorosed u samonosećoj karoseriji sa dvoja vrata, je pokretao vodom hlađeni četvorotaktni motor od 663 ccm sa 16 kW (21,5 KS), postavljen iza zadnje osovine, s pogonom na zadnje točkove i nezavisnim kočenjem na svim točkovima. Osim bloka motora, glava i kućište menjača i diferencijala bili su izliveni od aluminijuma. Celi sklop iznosio je samo 108 kg, a ceo automobil 585 kg. Uz dobar raspored težine (44:45%), nezavisno oslanjanje na sva četiri točka i brzinu od 100 km/h, malu potrošnju goriva i dopadljivu karoseriju s velikim staklenim površinama, Fijat 600 je vrlo brzo postao popularan. U prvih pet godina proizvodnje prodato je milion primeraka. Godine 1960. u model 600 ugrađen je motor od 767 ccm, 18- {kW}- (25 KS), a na prednji prozori su ugrađena leptir stakla. Najveća brzina bila je 110 km/h. Ovaj model dobio je oznaku 600D, a od 1965. u model su ugrađena veći prednji farovi i veći rezervoar za gorivo.
Uprava Zastave je ubedila državno rukovodstvo da je ovakav auto potreban Jugoslaviji tako da je proizvodnja počela već 1955.godine. U početku su se samo sklapala vozila iz Italije ali su do kraja pedesetih jugoslovenske firme osvajile proizvodnju odlivaka, organizovana je mehanička obrada delova šasije i mehanička obrada svih delova motora.
Zastava krajem 1958.godine počinje izgradnju fabrike kapaciteta 82.000 vozila godišnje, koja je počela sa radom 6.jula 1962.godine. Pored fabrike u Kragujevcu u tom periodu je izgrađeno još oko dvesta fabrika širom Jugoslavije koji će biti kooperanti Zastave.
Dana 6. jula 1962. novu fabričku halu otvorio je tadašnji potpredsednik SIV-a Aleksandar Ranković. Prva faza izgradnje fabrike koštala je 30 miliona dolara i finansirana na osnovu ugovora o kreditu između Zastave i Fijata, dok je druga faza finansirana iz kredita Međunarodne banke za obnovu i razvoj kao i iz sredstava domaćih preduzeća koja su bila zainteresovana za proizvodnju delova, okupljenih oko Investicione banke (Vidi još: Đovani Anjeli (1921-2003)). Nakon izgradnje nove fabrike automobila Zastava, u tom periodu izgrađeno je oko 200 pratećih fabrika širom zemlje.
U početku su se vozila u Zastavi samo montirala, da bi se postepeno počelo i sa proizvodnjom delova. Prvi model, Zastava 600, imao je motor od 633 cm³ i snage 16 kW (22KS pri 4,600 obrtaja). Maksimalna brzina vozila bila je 60 km/č. Zastava je 1960. u svoju ponudu uvrstila i Fijat 600D sa motorom od 767 cm³ i snage 18 kW koji nazvan Zastava 750. Maksimalna brzina vozila bila je 110 km/č. Prednje vešanje je bilo originalno – lisnate opruge su kao stabilizator postavljene između prednjih točkova, dok su amortizeri bili gasni. Godine 1970. Fijat je, nakon 15 godina, prekinuo proizvodnju modela 600 i 600D, dok je u Zastavi proizvodnja ovih modela nastavljena, uz izvesna poboljšanja dizajna.
Tokom sedamdesetih godina 20. veka u fabrici je proizveden model 750M sa motorom od 795 kubika i termostatski kontrolisanim sistemom za hlađenje. Model 750 °C (specijal) počeo se proizvoditi 1979.godine, sa instrument tablom dizajniranom po uzoru na tablu u Fijatom 126 (uključujući i obrtomer), novim upravljačem i motorom od 22 kW koji je mogao razviti brzinu od 120 km/č. Osamdesetih godina izašla je verzija 850, sa motorom od 23,4 kWi i 848 kubika i maksimalnom brzinom od 124 km/č. To je prvi model u koji su ugrađene disk kočnice. Oba automobila su se proizvodila do 1985. i to u verzijama „L“, „LE“ i „SC“. Nakon toga, licenca je prodata turskoj fabrici Tofaš, koja je te modele proizvodila do devedesetih godina 20. veka.
U Jugoslaviji, zahvaljujući povećanoj prodaji Zastavinih automobila, izgrađen je i prvi pravi auto-put na Balkanu (od Beograda do Niša), sa po dve saobraćajne trake i jednom zaustavnom trakom u svakom smeru. Pored Italije i Jugoslavije, Fijat 600 proizvodio se i u Argentini, Austriji, Španiji i Nemačkoj.
